Jak zmniejszyć koszty prowizji Amazon i zwiększyć rentowność?
06/03/2025
Dla organizacji non-profit i NGO dotacje oraz granty to często kluczowe źródło finansowania działalności. Jednak nawet najlepiej zrealizowany projekt może zakończyć się fiaskiem, jeśli pojawią się błędy w księgowości. Grantodawcy oczekują pełnej transparentności, zgodności z przepisami oraz prawidłowego rozliczania środków. Nawet drobna pomyłka może skutkować utratą finansowania lub koniecznością zwrotu już otrzymanych środków.
W tym artykule przedstawiamy 5 najczęstszych błędów w księgowości NGO, które mogą prowadzić do poważnych konsekwencji — i podpowiadamy, jak ich skutecznie unikać.
1. Brak rozdzielenia środków z dotacji od innych funduszy
Dlaczego to problem?
Jednym z podstawowych błędów popełnianych przez organizacje non-profit jest mieszanie środków z dotacji z funduszami własnymi organizacji. Może to prowadzić do chaosu w dokumentacji finansowej, trudności w śledzeniu wydatków i problemów podczas kontroli.
Konsekwencje:
- Trudność w wykazaniu, na co dokładnie wydano środki z dotacji.
- Ryzyko uznania części wydatków za niekwalifikowane.
- Potencjalne problemy podczas audytów lub kontroli zewnętrznych.
Jak uniknąć tego błędu?
- Załóż osobne konto bankowe lub subkonto dla każdej dotacji lub grantu.
- W księgowości stosuj osobne konta analityczne lub unikalne kody projektów.
- Każdą fakturę lub dokument finansowy oznaczaj informacją o źródle finansowania (np. „Projekt X – koszt kwalifikowany”).
2. Wydatkowanie środków na niekwalifikowane koszty
Dlaczego to problem?
Nie wszystkie wydatki mogą być pokryte z dotacji. Grantodawcy jasno określają, które koszty są kwalifikowane, a które nie. Przeznaczenie środków na cele inne niż przewidziane w umowie może skutkować koniecznością zwrotu części lub całości dotacji.
Najczęstsze niekwalifikowane wydatki:
- Podatek VAT (jeśli nie jest wskazany jako koszt kwalifikowany).
- Koszty reprezentacyjne (np. spotkania, prezenty, obiady).
- Zakup sprzętu niezwiązanego bezpośrednio z projektem.
- Wynagrodzenia osób niewskazanych w budżecie projektu.
Jak uniknąć tego błędu?
- Dokładnie przeanalizuj umowę dotacyjną i listę kosztów kwalifikowanych.
- Stwórz checklistę wydatków, które można finansować z grantu.
- Przy każdej wątpliwości skonsultuj planowany wydatek z księgowym lub bezpośrednio z grantodawcą.
3. Nieprawidłowa lub niekompletna dokumentacja wydatków
Dlaczego to problem?
Brak odpowiedniej dokumentacji finansowej to jedna z najczęstszych przyczyn odrzucenia wydatków przez grantodawców. Każda złotówka wydana z dotacji musi być właściwie udokumentowana.
Najczęstsze błędy:
- Brak oryginałów faktur lub rachunków.
- Nieczytelne lub błędnie wystawione dokumenty (np. brak NIP-u organizacji).
- Brak potwierdzenia zapłaty (np. brak wyciągu bankowego lub potwierdzenia przelewu).
- Wydatki bez podpisanych umów lub innych wymaganych dokumentów.
Jak uniknąć tego błędu?
- Gromadź wszystkie oryginalne faktury, rachunki i umowy.
- Upewnij się, że dokumenty zawierają prawidłowe dane organizacji (NIP, REGON, adres).
- Przechowuj dokumentację przez okres wymagany przez grantodawcę (często nawet 5 lat).
- Dodawaj adnotacje na fakturach (np. „Koszt kwalifikowany – Projekt X”) dla łatwiejszej identyfikacji podczas rozliczeń.
4. Przekroczenie limitów budżetowych i niezgodność z planem finansowym
Dlaczego to problem?
Większość dotacji ma określone limity wydatków na poszczególne kategorie (np. administracja, wynagrodzenia, sprzęt). Przekroczenie tych limitów bez wcześniejszej zgody grantodawcy może skutkować uznaniem wydatków za niekwalifikowane.
Przykład:
Jeśli budżet określa, że na koszty administracyjne można przeznaczyć maksymalnie 20% dotacji, przekroczenie tej kwoty może skutkować koniecznością zwrotu nadwyżki.
Jak uniknąć tego błędu?
- Regularnie monitoruj budżet projektu i weryfikuj zgodność wydatków z założonymi limitami.
- Jeśli konieczne są zmiany w budżecie, wnioskuj o aneks lub zgodę na przesunięcia środków.
- Stosuj proste narzędzia (np. Excel lub systemy ERP), które pozwalają śledzić wydatki na bieżąco.
5. Opóźnienia w składaniu sprawozdań i brak terminowości
Dlaczego to problem?
Grantodawcy oczekują nie tylko prawidłowego, ale również terminowego składania sprawozdań i rozliczeń. Opóźnienia lub brak sprawozdań mogą skutkować karami finansowymi lub utratą możliwości ubiegania się o kolejne dotacje.
Konsekwencje:
- Nałożenie kar finansowych.
- Odmowa rozliczenia dotacji.
- Utrata wiarygodności organizacji w oczach grantodawcy.
Jak uniknąć tego błędu?
- Ustal harmonogram rozliczeń od początku projektu i pilnuj terminów.
- Przypisuj osobę odpowiedzialną za przygotowanie sprawozdań.
- Gromadź dokumenty na bieżąco, aby nie zostawiać rozliczenia na ostatnią chwilę.
- Jeśli spodziewasz się opóźnienia, poinformuj o tym grantodawcę — czasami możliwe jest uzyskanie zgody na wydłużenie terminu.
Podsumowanie: Jak uniknąć błędów w księgowości NGO?
- Rozdzielaj środki z dotacji od funduszy własnych.
- Dokładnie zapoznaj się z zasadami finansowania i kosztami kwalifikowanymi.
- Skrupulatnie dokumentuj każdy wydatek.
- Regularnie monitoruj budżet i kontroluj wydatki.
- Pilnuj terminów składania sprawozdań i rozliczeń.
Prowadzenie księgowości NGO wymaga szczególnej uwagi i dokładności. Nawet drobne błędy mogą prowadzić do poważnych konsekwencji, w tym utraty finansowania czy konieczności zwrotu środków.
Potrzebujesz wsparcia w prowadzeniu księgowości NGO?
W Profit Balance specjalizujemy się w obsłudze organizacji non-profit i pomagamy unikać kosztownych błędów w rozliczaniu dotacji i grantów. Oferujemy kompleksową obsługę księgową, kontroling finansowy i wsparcie w przygotowaniu sprawozdań.